سوالات متداول درباره لکنت زبان

لکنت زبان چیست؟

لکنت زبان نوعی اختلال گفتار است که مشکلاتی را در برقراری ارتباط با سرعت مناسب و به طور پیوسته و روان ایجاد می‌نماید. در واقع لکنت عبارت است از تکرار، کشش و یا قفل شدن غیر ارادی کلمه یا بخشی از کلمه که فرد قصد بیان آن را دارد. در اینجا معمولا همراه با تلاش برای بیان درست کلمه تغییراتی نیز در سر، گردن به شکل پلک زدن، شکلک در آوردن، لرزش فک، لبها و یا کج کردن سر دیده می‌شود. به طور کلی می‌توان گفت لکنت نوعی آشفتگی در روان صحبت کردن است که ارتباط را مختل ساخته و منجر به برخی اثرات ثانویه می‌شود.

لکنت به طور معمول در چه زمانی شروع می‌شود؟

شروع لکنت به طور شایع در سنین ۶-۲ سالگی است. معمولا بعد از ۱۲ سالگی ابتلا به لکنت زبان دیده نمی‌شود، مگر در مواردیکه سانحه مغزی جدی اتفاق افتاده باشد، بنابراین لکنت در زمانی که کودک با سرعت زیاد در حال یادگیری زبان است به شکل تدریجی شروع می‌شود.

آیا لکنت زبان شیوع بالایی دارد؟

میزان شیوع لکنت در جمعیت کلی حدود یک درصد و در پسران سه برابر دختران است. در خانواده هایی که پدر و مادر سابقه لکنت داشته باشند، احتمال ابتلا در فرزندان سه تا پنج برابر بیشتر از خانواده هایی است که در‌ آنها مشکلی وجود ندارد.

موفقیت های آموزشی و شغلی و اجتماعی می‌توانند تا حدودی تحت تاثیر لکنت قرار گیرند با این وجود در طول تاریخ، افراد برجسته و موفق زیادی وجود داشته اند که بیشتر عمرشان با این اختلال گفتاری همراه بوده اند. از جمله این افراد می‌توان ونیسون چرچیل، چارلزداروین، ناپلئون اول و تئودور روز ولت را نام برد.

چرا کودک من لکنت دارد؟

واقعیت این است که لکنت زبان بر اساس متغیرهایی شامل عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی که روی هم تاثیر متقابل دارند به وجود می‌آید. بعضی کودکان برای ابتلا به لکنت زمینه آسیب پذیری مورثی دارند اضطراب و تنش، باعث تشدید لکنت می‌شود ولی به نظر نمی‌رسد در ایجاد آن نقش داشته باشد. عواملی که سبب بروز اختلال می‌شوند کاملا با عواملی که سبب تداوم و وخامت آن می‌گردند متفاوتند و این عوامل ثانوی را می‌توان تحت کنترل قرار دارد.

آیا مشکلات مغزی می‌تواند سبب بروز لکنت شود؟

گزارش هایی از بررسی تصویربرداری از مغز بر این نکته دلالت دارند که شاید تفاوت های ظریف در ساختار مغزی بعضی بزرگسالان مبتلا با سایر افراد وجود داشته باشد ولی در حال حاضر دلایلی وجود ندارد که نشان دهد این تفاوت ها بر نوع گفتار فرد موثر است و یا عامل لکنت می‌باشند. مهم این است که برای کمک به کودک نیازی نیست که منتظر به دست آوردن این اطلاعات باشیم بلکه اکنون نیز می‌توانیم به او کمک کنیم.

اگر کودک من از لکنت زبان دیگران تقلید کند آیا ممکن است خودش مبتلا به لکنت شود؟

خیر ‏، اغلب افراد مبتلا بدون آنکه قبلا لکنت شخصی دیگری را شنیده باشند شروع به لکنت کرده اند و تقلید در ایجاد این اختلال نقشی ندارد.

آیا لکنت می‌تواند پس از یک حادثه غیر منتظره یا ضربه ناگهانی شروع می‌شود؟

دراغلب موارد شروع لکنت مانند بهبودی آن تدریجی است. لکنت بندرت پس از یک ضربه ناگهانی شروع میشود و اکثر کودکانی که این حوادث یا ضربه های غیر منتظره را تجربه می‌کنند به لکنت مبتلا نخواهند شد.

سیر لکنت چگونه است و ایا بهبود می‌یابد؟

به طور کلی ‏‎۵۰-۸۰‎‏ در صد تمام کودکان مبتلا به لکنت و بیشتر موارد خفیف به طور خود به خودی بهبود می‌یابند.از میان کودکانی که لکنت زبانشان تا بزرگسالی ادامه می‌یابد ‏، فقط یک سوم موفقیت های شغلی و تحصیلی شان تحت تاثیر قرار گیرد. البته در سنین دبستان ممکن است کودک دچار اشکال در برقراری ارتباط با همسن وسالان و مشکلات تحصیلی در اثر اجتناب از صحبت کردن در جمع کلاس شود.

اگر کودک در محدوده سنین پیش دبستانی است و لکنت او به تازگی شروع شده احتمال موفقیت و بهبودی بالاست ولی در کودکان دبستانی که مدت زیادی است دچار اختلال هستند.احتمال کمی وجود دارد که روانی گفتار به طور کامل و به حالت طبیعی برگردد. بنابراین شناسایی و مداخله زودرس در این اختلال اهمیت زیادی دارد.

برای کمک کردن به کودک، ما به عنوان والدین چه کارهای می‌توانیم انجام دهیم؟

با آرامش به آنچه کودک می‌گوید گوش دهید نه به اینکه چگونه می‌گوید بگذارید خودش حرفش را تمام کند شما جمله او را کامل نکنید. هنگام صحبت کردن با او تماس چشمی داشته باشید. برای پاسخ دادن به کودک به او فشار نیاورید.

هرگز هنگام صحبت کودک عباراتی چون زود باش الان صحبت نکن کار دارم استفاده نکنید.

کودک را در فعالیت هایی که به خوبی از عهده‌ آنها بر می‌آید شرکت دهید و توانایی های او را تشویق کنید. حداکثر روزی ۱۵ دقیقه را به صحبت آرام با کودک اختصاص دهید مثلا برای او کتاب بخوانید کودک را دربهترین شرایط بدنی نگه دارید بیماری جسمی به احتمال زیاد باعث افزایش لکنت می‌شود.

برای درمان لکنت زبان به چه درمانگری باید مراجعه کنیم؟

لکنت و درمان آن یکی از حوزه های تخصصی گفتار درمانگران است. در مواردی که فشارهای روانی موجود در روابط بین فردی و خانواده و … در تشویه آن دخیل هستند لازم است مشاوره روانشناختی یا روانپزشکی صورت گیرد. و در موارد خاصی درمان دارویی نیز صورت گیرد.

آیا دارو درمانی در درمان لکنت کمک کننده است؟

دارو درمانی در درمان خود اختلال تاثیری ندارد مگر اینکه دارو را در مورد اختلالات همراه با این مشکل که روی آن تاثیر منفی می‌گذارند به کار ببریم.

طول مدت برنامه درمانی چقدر است؟

با توجه به شدت، وجود یا عدم علائم ثانویه، سن فرد لکنتی و چند عامل دیگر طول مدت درمان متفاوت است و می‌تواند در بازه ای از چند هفته تا چند سال متفاوت باشد.

منبع : مرکز توانبخشی ماهان